ÇORUMLU 2000 AYLIK KÜLTÜR SANAT TARİH VE EDEBİYAT DERGİSİ

YIL 14 SAYI 164 25 Ekim 2012

Hazırlayan Mahmut Selim GÜRSEL yazışma adresi corumlu2000@gmail.com

DİKKAT ; BU BİLGİLER TELİF ESERİ OLUP YAZARI VE YAYINEVİMDEN İZİN ALINMADAN KULLANMAYINIZ!

YAZARLARIMIZIN HAYAT HİKAYELERİNE GİTMEK İÇİN TIKLAYARAK GİDİNİZ!

Aşağıdaki dizinler ile tıklayarak üye olmadan sayfalara girebilir ve inceleyebilirsiniz!1

BİLGİ PAYLAŞILDIKÇA KIYMETİ ARTAR!

Mahmut Selim GÜRSEL BAYRAMLAR

Atilla ALPAY ÇORUM'DA MUTFAK KÜLTÜRÜ

Mustafa TURAN BAYRAM DEYİNCE

Mustafa Nevruz SINACI İNSAN VE MÜSLÜMAN OLMAYA ÇAĞRI

Müslüm TUNABOYLU YALNIZLIĞIN SAATLERİNİ YOLCU EDERKEN

İsa KAYACAN SORUMLULUK

Selma GÜRSEL DİNİ BAYRAMLAR GELENEKSEL BAYRAM YEMEKLERİ

Üzeyir Lokman ÇAYCI GÜL ÇIKMAZI SOKAĞI

Şükrü GÜLTEPE UNUTMADIM BACIM

Bu sayının içindekiler bölümüne dönmek için tıklayınız

Bir önceki Sayfaya Gitmek İçin Tıklayınız!

Bir sonraki Sayfaya Gitmek için Tıklayınız!

Mahmut Selim GÜRSEL

Mahmut Selim GÜRSEL Hayat Hikayesi

BAYRAMLAR
İnsanların topluca yaşadıkları yerlerde zaman içinde bazı kutlamalar yapmışlar ve bu kutlamaları her yıl aynı zaman ve günlerde kutlar olmuşlardır. Zaman içerisinde kutlamaların bazıları bir öneli ve bir zaferi kapsayan olarak; bazıları da geleneksel olmuş, bazıları ise dinsel olarak insanlar kutlamışlardır. Bu al iki bayramı bir arada kutlayacağız. Kurban Bayramı ve 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı.
Kutlamaları şu şekilde sıralayabiliriz!
Dini Bayramlar; Milli Bayramlar; Kutsal günler ve Haftalar bayramları bu ay kutlamakta olduğumuz Kurban bayramı olarak gözden geçirelim.
Dini Bayramlarımız: Ramazan Bayramı ve Kurban Bayram Dini bayramlar kameri takvime göre hesap edilir ve Ramazan Ayı 10 öne gelen bir periyotu izler.
Ramazan Bayramı Müslümanların tuttukları Ramazan Orucunun bitiminde kutlanır. Bayram namazı kılınır ve bayram kutlamaları yapılır. Bu kutlama tutulan orucun ve oruçlu iken nefse hakim olmanın imtihanı olan yemek, içmek, bakmak dinlemek, söylemek, cinsi münasebet gibi bir çok işlerin oruçlu iken yapılmamasının sonlanması ve dini vecibeler çerçevesinde bu kazanılan hasletlerin devam ettirilmesinin kutlanması olarak gözükür. Küçükler büyüklerini akraba ve arkadaşlarını ziyaret ederek bayramlaşırlar. Büyükler de onlara iade ziyaretlerde bulunurlar.
Kurban bayramı Haç ayı olarak bilinen Zilhicce Ayının 10 günü kutlanır. Hacı adayları Mekke’de Arafat vakfesinden dönerek tavaf ve saylarını bitirdikten sonra ihramdan çıkarak hacı olurlar. Diğer ülkelerde bulunan Müslümanlar da bayramın birince günün sabah namazından itibaren bayramın dördüncü günü ikindi namazı dahil olmak üzere Teşrik Tekbirleri getirirler. Bayram namazı Kurban kesme imkanı olanlar kurbanlarını keser üçte birisini kendi evine üçte birisini eşe dosta ve üçte birisini da fakirlere dağıtırlar. Küçükler de bayram ziyaretlerine giderler. Büyükler de iade ziyareti yaparlar.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı
29 Ekim 1923’te Türkiye Büyük Millet Meclisi, Teşkilât-ı Esasiye Kanunu’nda (1921 Anayasası) yaptığı değişiklik yapılarak devletin yönetim biçimini “Cumhuriyet” olarak ilan edildi. Cumhuriyetin ilan edilmesi aynı gece 101 pare top atışı ile kutlandı. 2 Şubat 1925’te Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen bir kanun teklifi ile 29 Ekim’in bayram olması önerildi. Teklif 19 Nisan’da TBMM tarafından kabul edildi. Böylece 29 Ekim, 1925 yılından itibaren yurt içinde ve dış temsilciliklerimizde bayram olarak kutlanmaya başlanmıştır.
Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. Türkiye’nin içinde ve dışında Devlet adına yalnız 29 Ekim günü tören yapılır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00’te Başkentte yapılan yirmi bir pare top atışı ile başlar ve 29 Ekim günü saat 24.00’te son bulur
Kurban bayramınız ve 29 Ekim Cumhuriyet Bayramınız kutlu olsun!

Bu sayının içindekiler bölümüne dönmek için tıklayınız

Bir önceki Sayfaya Gitmek İçin Tıklayınız!

Bir sonraki Sayfaya Gitmek için Tıklayınız!

Atilla ALPAY

Atilla ALPAY Hayat Hikayesi

ÇORUM’DA YEMEK KÜLTÜRÜ :
Bir antropolojik değer olarak ele alındığında bir yerin medeniyet ölçüsü biraz da yemekleri veya beslenme sanatı ile belirlenmektedir.
Yemek yapımında kullanılan malzemeler, oranları, servis sırası, mutfak adabı ve beslenme tarzının düzgünlüğü orasının ne kadar yüksek bir medeniyet seviyesinde olduğunu gösterir. İklime,inanca,geleneklere ve bölgeye göre de farklılıklar gösteren bu kültürün dengeli ve uyumlu olması demek ; evrensel lezzet değerlerini yakalaması; insana, sağlığına zevklerine ve hatta koruyucu tıbba da uygun olması demektir.
Çorum yemekleri hemen hemen çevresindeki vilayetler gibi ortak çeşnilere de sahip olmasına rağmen elde ettiğimiz veriler bütün ana tariflerin,bazı yemek isimlerinin ve hazırlanış biçimlerinin Orta Asya menşeili olduğunu göstermekte ve zaman zaman halkın değişen alım gücü ile farklılaştğını ortaya koymaktadır.
Bizde burada yemek tariflerini değil onların muhteviyatlarını ve bunların kültürümüz içindeki yerini anlatacağız.
Çorum yemeklerinin hazırlama ortamının temel malzemeleri ;meşe odunu ateşi,koyun eti, soğan ve bakır tencere üzerine temellenmiştir.
Çorum yemeklerinin ortak özellikleri şunlardır:
Çorbalar daima başlangıç yemekleridir. Tarhana,mercimek, hamurlu türlü çorbalar Orta Asya geleneğinin devamıdır.Aş’ lar denilen bu seri de arapaşı,tutmaç,çatalaşı vb gibi tarifler de hep bu malzemeleri görmekteyiz. (8)
Hamur işleri ana yemeklerin altyapısını belirler. Bunların da türlü çeşitli tarifleri vardır.
Ekmek kültürü mayasız hamura temellenmiş yufka formundan ibarettir. Ekşi maya çok sonraları icad olunmuş ve bugünki modern ekmek türleri 20.yüzyılın başında ortaya çıkmıştır.Levha halinde ,saçda ve odun ateşinde hazırlanan ekmekler kara ve bol kepekli undan yapılırlar.Mısır nu ekmeklere girmez ama bazen çörekler de kullanıldığı olur.
(Mayalı yegane hamur türü olan kızartma mayalısı ramazana has ve tok tutması için yağda kızartılmış bir besin maddesidir.)
Çorbalardan sonraki ana yemek et yemekleridir. Onların da hammaddesi öncelikle kuzu ve sonra da tercihan dana etidir.Bunlarda genellikle daima haşlama olara kullanılır.
Öğünler sabah ve akşam olmak üzere iki çeşittir. Uzun yaz günlerinde ilkindi vakti pazar ekmeği denilen mayalı ve uzun bir tür pide yağlanarak, haşlanmış yumurta, çökelek ve üzümle yenir. Bu tarz ilkindi kahvaltısı genellikle arasta esnafının tercihiydi.
Sabah kahvaltısı bilinmez. Çay içme alışkanlığı Cumhuriyetin hediyesidir.Onun için Eskiden sabah “ekmeği adeti”vardı.Yufka dürümü içine tereyağında yumurta vs konulur,kış mevsiminde de kahvaltıda kırmızı mercimek ve paça çorbaları içilirdi.
Bazen ağır kış mevsimlerinde içyağları kızartılarak yemeklere konurdu.Hayvansal yağlar olarak tereyağı(sadeyağ) yenmiş,ekstradan kaz yağı ,ceviz ve badem yağı gibi kıymetli malzemelerde kullanılmıştır.
Bulgur en önemli malzemeydi.Pirinç pilavı düğünler hariç pek yenilmezdi.Uzun bir süre de lüks ve pahalıydı.Buğday yarması da çorbaların ve birçok yemeğin ana hammaddesini teşkil ederdi.
Şekerin üretimi yoktu. Rusyadan kelle olarak (büyük parçalar halinde gelirdi).İnsanların şeker ihtiyacı hoşaf ve kompostolardan, kurutulmuş meyvalardan karşılanırdı.Ekşi pekmez şerbeti en gözde içecekti.. (Zaten pekmez hemen her evde kaynatılırdı. Beyaz ,ak pekmez ,kara pekmez ve ekşi pekmez denilen değişik şekilleri olurdu.)
Tavuk münferit bir yemek türü olarak fazla benimsenmemiştir. Aş’lara yani çorbalara etsuyu yerine katılmış, parçalara ayırılarak muhtelif yemeklerin içine karıştırılmıştır.Hindi ve kaz daha revaçtadır.
Et ve sebze yemekleri arasında daima iyi bir denge vardı. Kabak, ıspanak,karabakla, soğukluk denilen semizotu,lahana,fasüle kavurması ,patlıcan yemekleri her zaman türlü olarak tercih edilirdi.
Baklava türleri o kadar zengin değildi. Has baklava bu yörenin baklavası olmayıp bol nişastalı ve hafif Burma türü (Çorum’ baklavası denilen) modellerde dahil olmak üzere birkaç çeşit baklava bulunmaktaydı. Un ve irmik helvaları mevsimler ve özel günler içine yayılmışken baklavalar bayramlarda yapılırdı.
Mevsimlerinin üçte ikisinin kış olduğu Çorumda sebze ve meyva kurutma işleri de önemini hiç bir zaman yitirmemişti.
Sonuç Olarak :
Görülüyor ki Karadeniz bölgesinin Karalahana, mısır ekmeği ve hamsi kültürü iç ve orta anadoluya girememiş, Çorum ve havalisi hep kendi tercih ve tarifleri üzerine yaşamaya devam edegelmiştir.Ulaşım imkanlarının olmadığı yıllardan bugüne kadar da bu durum pek değişmemiştir.(Denebilir ki eski Çorumlu da Orta Asyadaki Ataları gibi beslenmekteydi.)
Ağır kızartmalar, baharatlar,acılı malzemelere ,isot,kırmızı biber vb olan düşkünlük burada yoktur.Güneydoğu ve doğu anadolunun ağır ve zengin kebab kültürü hiç görülmez. Kuru baklagil ezmelerinden oluşan arap yemek tarifleri ile acem etkisi ile hazırlanmış safranlı , baharatlı içli pilav türleri ise hiç yoktur ve görülmez.
Yegane kebablar kuyu ve tandır kebabıdır.(9) Onlarında pişirme metodları son derece hafiftir.Bunu toprak kaplı güveç yemekleri olan keşkek ve benzerleri takip eder.Onlar da odun ateşinde pişerler. En ağır ve özgün yemeklerden olan İskilip Dolması bile et suyu buharında hazırlanmaktadır.
Göçmen unsurlarla gelen yemek tarifleri (arnavut ciğeri vb)genel kabul görmemiştir.Çerkes tavuğu gibi zor yemekler ise sadece etnik mutfaklarda kalmış halk arasına yayılamamıştır.
Hamur işlerinin ağır olmaması için bütün yemek çeşitlerinde bunlar haşlanmaktadır. Sadece çok küçük parçalı olarak çorbaların üzerinde kızarmış hamur garnitürleri görülebilmektedir.
(Mantılar,su böreklerinin hamurları dahi hep haşlanarak kullanılmaktadır.Bu da sindirimi kolaylaştırmaktadır)
Kullanılan baharatlar karabiber,kekik,kimyon vb gibi çok bulunan baharat türleridir.Tarçın ise tatlılar için kullanılır. Ağır bir baharat yelpazesi yoktur.Yemekler acılı çok tuzlu ve bol baharatlı değildir.
Yoğurt tam anlamıyla mutfağa ,ayranda sofraya egemendir.
Kuru fasülye ve bulgur pilavı,soğan ve turşu gerçekten Çorum ve havalisinin milli yemeği olarak bilinmektedir.
Domates salçası, tarhana, turşu,erişte,pekmez,pestil. Meyva kuruları daima evde hazırlanır. Dışarıdan satın alınan mallara sebzeler hariç güvenilmez.Etler bile etlik adı altında evde kesilerek kullanılır. Sucuklar evde doldurulur.Çemen çiğ olarak da yenilir.
Ege ve akdenizdeki bölgesindeki zeytinyağı kültürü orta ve iç anadolu’ya ulaşamamıştır. Bunların getirdiği dolma ve sarma kültürü de burada etli ve haşlama olarak devam eder. Balık yemekleri anadolu kültürüne 20.yüzyılın sonunda egemen olmuştur.(10)
Osmanlı saray mutfağının dünya yemek kültürleri arasında özel ve üstün bir yeri olmasına rağmen yine de bilinenleri Anadolu yemek kültürüne uymamaktadır.
Saray yemeklerinin uzantıları olan ve tuzlu yemeklerde meyva parçaları (mesela kavun dolmaları,erikli pırasa çorbası.vb) kullanma alışkanlığı hiç kabul görmemiştir.Osmanlı sarayı Anadolu’ dan sadece çorbaları ve bazı hamur işlerini almıştır.(Saray yemeklerinin de tarifleri çok özeldir ve bunlar ayrı bir tez ve araştırma konusudur.)11
Özet olarak söylemek gerekirse “Çorum Yemekleri” Orta Asya kökenli ve öğünleri orta kalorili, hazmı kolay,yapımı fazla zaman almayan günümüzün hekim tavsiyelerine uygun tipik halk yemekleridir. Osmanlıdan beri il merkezinin tarifleri nerede ise (yeni sıvı yağlar ve margarinler ve yeni bazı malzemeler hariç) 1950’ lere kadar nerede ise değişmeden gelmekte ve herkez atalarıdan gördüğü gibi yaşamaya ve besin maddelerini hazırlamaya devam etmekteydi.
Bakır kapların yerine alüminyumların sonrada teflonların girmesi, margarin denilen ucuz hidrojenli yağların yaygınlaşması, rafine beyaz undan ekmek ve sentetik mayaların kullanılması,toprağa dayalı kapalı ev ekonomisinin yerini alan marketçilik bütün yemek kültürümüzü altüst etmiş ve sağlığımızı da beslenme kültürümüzü de iyice yok etmiş durumdadır.
Fast foodların egemen olması, ab normları, Avrupalılaşma, globalleşme vb gariplikler neticesi bugün Çorum’un geleneksel Yemek Kültüründen bahsetmek artık mümkün değildir.

Bu sayının içindekiler bölümüne dönmek için tıklayınız

Bir önceki Sayfaya Gitmek İçin Tıklayınız!

Bir sonraki Sayfaya Gitmek için Tıklayınız!

Mustafa TURAN

Mustafa TURAN Hayat Hikayesi

BAYRAM DEYİNCE
Bir bayramı daha idrak etmenin mutluluğu içerisindeyiz. Sağlık ve afiyet içinde bizleri bugünlere kavuşturan Rabbimize sonsuz şükürler olsun.
Bayramlar, birliğimizi pekiştiren, Mevlana iklimlerinde hoşgörü çiçekleri yetiştiren, nefsimizi Yunus’un sevgi çağlayanlarından kana kana sulayıp geliştiren, örf ve adetlerimizin yaşanmasına vesile oluşturan, küsleri barıştırıp kaynaştıran, bütün bir milleti dostça yaşamaya alıştıran neşe ve sevinç günlerimizdir.
Yahya Kemal’in: “Doludur gönlüm ışıklarla bu bayram sabahı” mısralarında ifadesini bulan ve içten gelen samimi duygu ve hislerle camilerin tıklım tıklım dolması, hep birden coşkuyla okunan tekbirler, bayram namazının ardından bayramlaşmalar imanların dışa yansıyan tezahürleridir. Öte yandan temiz ve yeni elbiselerini giymiş cıvıl cıvıl çocukların büyükleriyle bayramlaşmaları da mana iklimlerinde ayrı bir zevk ve mutluluk esintisi meydana getirir.
Gerek Ramazan, gerekse Kurban gibi dini bayramlarımızın ve milli bayramlarımızın ayrı özellik ve güzellikleri vardır. Kurban kesmenin, günah ve kötülükleri de kesme işareti olarak kabul edilmesi, fakir ve yoksullara kurban etinin dağıtılması, Ramazan’ın ise, iftar ve sahurlarındaki muhabbet ve bereket, fıtır ve sadakalarıyla kimsesizlerin sevindirilmesi suretiyle, tüm gönüllerde manevi bir zevk yaşanması ne güzel bir duygudur. Milli Şairimiz M. Akif, Bayram şiirinde toplumda görülen neşe ortamını:
“Afak bütün hande, cihan başka cihandır
Bayram ne kadar hoş, ne şetaretli zamandır. ”mısralarıyla ne güzel tasvir edip resimlendiriyor. Ancak son zamanlarda özellikle de Ortadoğu ve Güney Doğu Asya’da meydana gelen savaş ve afetler, bayramların sevinçten ziyade acı ve buruk bir atmosferde yaşanmasına sebep olacaktır. Onun için Şair de şöyle feryat ediyor:
Ya bayramlar bayram olsun kurtulsun,
Ya da takvimler cayır cayır yırtılsın.”
Allah’ı kendilerine yar ve yardımcı edinenlerin asıl bayramı, Hacı bayramı Veli’nin ifadesiyle:
“Bayramım imdi, bayramım imdi
Yar ile bayram edelim şimdi. ”diyerek Rablerinin cemalini gördükleri ve ona kavuştukları zamandır. Biz de bayramları, bazen neşe, bazen hüzün gözüyle değerlendirmekle beraber, asıl bayramı gönlümüzden gelen şu duygularla dile getirelim:
Bayram; İyilik, güzellik ve hayra yarışıncadır.
Bayram; Engin tarih ve zengin kültürümüzle barışıncadır.
Bayram; Üçler, yediler ve kırklara karışıncadır.
Bayram; Sevgi ve hoşgörüyü şahikalarda bayraklaştırıncadır.
Bayram; İçimizi dibi görünen sular kadar berraklaştırıncadır.
Bayram; Alnımızı aklaştırıp, gönlümüzü paklaştırıncadır.
Bayram; Ubudiyette kalbimizi Hakka yaklaştırıncadır.
Bayram; Toplumu bir ve bütün edecek safları sıklaştırıncadır.
Bayram; Kin ve düşmanlık buzlarını eritip kalpleri sıcaklaştırıncadır.
Bayram; Yediden yetmişe milletimizi dostlukla kucaklaştırıncadır.
Bayram; Sevgi güftesini besteleyip dillerde şarkılaştırıncadır.
Bayram; Ülkemizi kalkındırıp süper güçlerle karşılaştırıncadır.
Bayram; Kirden arındırıp, temiz toplum özlemini oluşturuncadır.
Bayram; İnsanlarımızı onur iklimlerinde buluşturuncadır.
Bayram; Muhabbetle gönül fethetmeye çalışıncadır.
Bayram; İnanç, azim ve gayretle yaşamaya alışıncadır.
Bayram; Allah’a kul olma makamına ulaşıncadır.
Bayram; Sev,sevdir,sevindir kemerini kuşanıncadır.
Bayram; “Bugün Allah için ne yaptın? ”diye nefsine danışıncadır.
Bayram; Son nefesimizde imanla gitme zevkini taşıyıncadır.
Bayram; Meleklerle meleküt semalarında dolaşıncadır.
Bayram; Dünyadan Ukba’ya sevap yükleriyle taşınıncadır.
Bayram; Kabirde bana yoldaş olacak amelimle buluşuncadır.
Bayram; Mizanda sevaplarımız günahlarımızı aşıncadır.
Bayram; Sırattan yıldırım ve şimşek hızıyla koşuncadır.
Bayram; İçim içime sığmayıp ten kabuğundan taşıncadır.
Bayram; Livaü’l-Hamd denen sancağın altında coşuncadır.
Bayram; Cennete girip tertemiz Hakk’a kavuşuncadır.
Bu duygu ve düşünceler içinde değerli okuyucularımın Kurban Bayramını kutlar, her şeyin gönüllerince olmasını Yüce Mevla’dan niyaz ederim.

Bu sayının içindekiler bölümüne dönmek için tıklayınız

Bir önceki Sayfaya Gitmek İçin Tıklayınız!

Bir sonraki Sayfaya Gitmek için Tıklayınız!

Mustafa Nevruz SINACI

Mustafa Nevruz SINACI Hayat Hikayesi

İNSAN VE MÜSLÜMAN OLMAYA ÇAĞRI
Osmanlı’nın sükûtundan (devlet varlığının kaybettirilmesinden; evrensel adalet, hak ve hukuk stabilizatörünün ortadan kaldırılmasında) itibaren insanlar mutsuz, Müslümanlar ve Türk âlemi giderek artan bir ıstırap, sıkıntı, hayâl-i sükut ve hüsran içinde kıvranıyor.
Yeryüzünde Müslümanların imdadına koşacak bir devlet, örgüt veya lider yok!.
Sağır İsmet Jandarması misal: “birleşik mafya örgütü Amerika” dan başka..
O, eli kanlı, 50 milyon Kızılderili ve bilmem ne kadar masum insan katili Amerika ki; Osmanlı ve İslâm medeniyetinin en büyük düşmanıdır. Avrupa’nın itilmiş, kakılmış ve Amerika’nın keşfinden sonra “açık hapishane” sıfatıyla kovularak, lânetle buraya sürgün edilmiş, haramzade, hırsız, yolsuz bir ceddin çocukları şimdi insanlığı soyup soğana çevirmekle meşgul. Ve “HAÇLI” oyunu oynanmakla, Bütün dinleri ve dünyayı “kendi çıkarları doğrultusunda” dizayn etmeye uğraşmakla, Kendi iç düşmanlarını elektrikli sandalyede kızartıp; Müslüman ülkelerde peyda olan anarşist, terörist, hırsız, yolsuz, dâhili ve harici bedhahları “iş ve suç ortakları” sıfatıyla ülke yönetimlerinin başına tebelleş eden Amerika. 225 yıl zulme direnen, dâhili ve harici düşmanlarına karşı efsanevi bir güçle dayanan, direnen Osmanlı’nın çökertilmesinden sonra, insanlığa lâyık görülen jandarma Güncel örnek verecek olursak; Tıpkı Suriye, Afganistan, Irak ve en son Burma ile Mymar’da olduğu gibi, en masum, müsemma ve zararsız insanların bile dünyada can, mal ve ırz güvenliği yok. Çoğu yerde sözde Müslümanlar birbirini yiyor, rejimler kendi halkını hunharca katlediyor. Buna “DUR” demekle görevli İslâm Konferansı ve Arap Birliği zayıf, aciz, etkisiz ve toplantılarına NATO, BM ve müştemilâtı gibi “apaçık insanlık düşmanı”; Hıristiyan, Yahudi ve ateist, satanist koruma örgütleri katılıyor. Kararlarını etkisizleştiriyor, saptırıyor ve tıpkı AB’nin Türkiye dayatması gibi, Müslümanlarla oyun oynanıyor.
NEREYE KADAR?
Dünya Müslümanları adına bu durum asla kabul edilemez…
Bazı İslami toplantı ve plâtformlarda “istişare ve ifade dilinin” İngilizce, Fransızca, Almanca, Portekizce ve İspanyolca olması ise; Tam nefreti calip bir şahsiyetsizlik, alçaklık, sünepelik ve iğrenç bir dalkavukluktur.
Hele bir takım din tüccarı, rantiyeci, mukallit ve echelü cühelâ takımının masonluk ve türevlerinden birine aidiyet iktisap etmeleri, ne büyük bir ilimsizlik, karaktersizlik ve rezillik. Kendini Müslüman olarak açıklayan bir çeşit mahlûkatında; Aziz, mübarek, kadim ve kutsal Ramazan ayında;, Hürmeten, saklıda, gizlide, meskün yerde falan değil, açıkça, alçakça halk içinde sigara, su ve meşrubat içmeleri… Her türlü tahrikten geri durmamaları, insanlık, dinler tarihi, evrensel hukuk ve insanlık adına ne kadar utanç verici. Yine bu kutsal sevince, ahlâki yükseklik, insani değerler adına tetkik ve tefekkür ayına rağmen; Yolda, sokakta, parkta-bahçede, metroda, hattâ toplum taşım araçları vapur, tren, tramvay, otobüs ve dolmuşta adeta sevişecek kadar ileri gitmeleri ve hayvanların dahi hayâ etmesine rağmen kucaklaşmaları ve öpüşmeleri; Bunlar nasıl bir tür olabilir? Allah aşkına? Hıristiyan, Yahudi veya başkaca din mensupları gibi “gayrimüslim” olsalar, bunu asla yapmazlar. Nitekim çok iyi tanıdığımız, Ermeni, Rum, Yahudi ve sair milletlerden olanlar, tarih boyunca böyle bir edepsizlik, saygısızlık ve şerefsizlik yapmadılar. Şimdi de, bu kadar alçalan ve insanlık dışına çıkanını görmedik! Müslüman olsa, bu nevi ahlâksızlığı aklından bile geçiremez…
Türk’ler ise; Edeben yüksek, çok şerefli ve soylu bir millettir.

Bu sayının içindekiler bölümüne dönmek için tıklayınız

Bir önceki Sayfaya Gitmek İçin Tıklayınız!

Bir sonraki Sayfaya Gitmek için Tıklayınız!

Müslüm TUNABOYLU

Müslüm TUNABOYLU Hayat Hikayesi

YALNIZLIĞIN SAATLERİNİ YOLCU EDERKEN

Yaşadığım sürece ramazan ayı bazen kış, bazen de yaz mevsimine denk geldi.Kışın oruç tutmak yaza göre çok kolay.Yazın gündüz saatleri bir hayli yer tutuyor.Mide talepte bulunmasa da insan sıcağın etkisi ile susuyor.Vücut zaman zaman su çıkardığı için kilo da verebiliyorsunuz.

Ben ramazan ayının faziletlerini anlatmayacağım. Bugüne dek görevlilerden çok kez dinledim. Dinlemek yeterli değil asıl görev söylenenleri yerine getirmek. O nedense biraz zor oluyor. Hele yaş ilerledikçe hastalık belirtileri hemen her gün rahatsızlıkları birbirine devrediyor.

1940 lı Haziran ayı ramazana denk gelmişti. Mecitözü ilçesine 20 km uzaktaki bir köyde öğretmendim. Köy muhtarı. Bir ihtiyar heyeti üyesi ile tanıklık için Çorum Ağır Ceza Mahkemesi ne gelmemiz gerekti. Bir gün öncesinden öğle ile ikindi arasında ki bir zamanda yaya olarak köyden Mecitözü ilçesine hareket ettik. İlce ile bulunduğumuz köy arasındaki uzaklığı yarısı tamamen rampa çıkışı, yarısı da iniş rampası idi. Ben gençtim ancak yanımdakiler askerliklerini yapmışlardı. Yaşları bana göre çok farklıydı. O zaman şimdi ki gibi telefon edip bir taksi çağırma olanağı yok. Yanımıza içecek ve yiyecek almamıştık. Akşam ilçeye varacağımızı hesaplamıştık sanırım. Yaklaşık 10 km yi tırmanırken Haziran sıcağında bir hayli yorulmuş ve terlemiştik. Susuzluğumuz konusunda yapacağımız bir şey yoktu. Akşam ezanı okunacak bizde suya kavuşacaktık. İki merkezin tam ortasında zirvede bir çeşme sularını şırıl şırıl akıtıyorken çeşme başında bir uygun yere oturduk. Çok yorulmuştuk. Birkaç kez nefes alıp ciğerleri rahatlattıktan sonra sıra avucumuza aldığımız serin suları yüzümüze defalarca çarpmak oldu. Serinlemiştik, bundan sonra iniş rampa başlayacaktı. Adımlarımızı biraz uzattık sanırım. Akşam öncesi ilçede bulunan bir hana ulaştık. Açık lokanta yoktu. Fırından ekmek ve bakkaldan peynir, zeytin alarak iftarı zamanında yapabildik.

Çok yorulduğumuzu söylememe gerek yok sanırım. Açıklamalarımdan durumumuzu anladınız elbet. Erkence odamızda uykuya daldık dersem yanlışlık yapmış olmam. Sabah Çorum’a gidecek ilk otobüste yer almak gerekiyordu. Gecenin belli saatinde sahura kalktık ve gereğini yerine getirdik. Bir süre sonra ortalık aydınlanmış bizde otobüsün bulunduğu mahalle varmıştık. Kalkış saati öncesi biraz beklemiş olsak da ön sıralardan yer kapmıştık.

Tanıklık yapacağımız Adliyede erkenden bulunduk. Görevliler henüz gelmemişlerdi. Sabah güneşi altında duvarın dibine çöktük öylece duruşma saatini bir süre bekledik. Oturulacak bir yer yoktu diyebilirim.

Mübaşir adımızı seslice bağırdıktan sonra duruşma salonuna girdik. Görevli kolumuzdan tutarak duracağımız yere bizi sürükledi diyebilirim. Biz bir eşya gibiydik o görevliye göre. Hâlbuki biz yaşımız icabı oturulacak ya da ayakta beklenecek yeri bilecek bilgi ve beceriye sahiptik. Görevlinin kolumdan tuttuğunu anımsadıkça bugün bile ne oluyoruz diyebiliyorum. Ben ilkokul sonrası beş yılda öğretmen olmak için okumuş bir insandım. Kısaca benim okuma-yazma öğrettiğim kişi bulunduğu yer icabı kolumdan tutup çekebiliyordu.

Yaklaşık 60 ya da 70 km lik bir yol almıştık birkaç saatte. Tanıklık için bir ücret almadık verende olmadı. Bu olayın yorumunu o dönemin ekonomisine göre bir değerlendirme yapmak gerekir kanısındayım. Tanıklık için ufak bir kâğıttan ibaret olan belgenin görevi yerine getirilecekti. Biz sade bir vatandaş olarak görevimizi yapmıştık. Verilen bu görevi severek yerine getirdikten sonra köyümüze döndük. Kısa bir tanıklık için 48 saat yuvamızdan ayrı kalmıştık. Yaşadığımız saatler için hiç mi hiç yakınmadık.

İnsanoğlu yaşadığı yıllara göre biçimlenebiliyor. Ana ve babadan oluşan bir aile giderek genişliyor, daha sonra eski yıllara dönüşüm başlıyor. Yalnız kaldığın gençlik yılları gibi ihtiyarlıkta da aynı yaşam biçimi ile biçimleniyorsun.

Çocukluğumu anımsıyorum da. Yurt Bilgisi kitabında insanlar yalnız yaşayamaz başlığı ile bir yazı kaleme alınmıştı. Aynı yazı uzun yıllar kendini o kitabın sayfalarında kalmayı başardı. Yerine benzeri yazılar yazıldı, ancak yenilerden ben pek değişik bir ifade bulamadım. Ya da bana öyle geldi.

Yaşadığımız saatleri yalnızca yolcu ederken cepten bir vızıldı geldi kulağıma. Yaklaşık 41 yıl önce diploma vererek ilkokuldan mezun ettiğim bir öğrencim kendisini tanıtarak nasılsınız diye sorunca birkaç saniye yanıtsız beklemek zorunda kaldım. Ses aynı küçüklükteki sesti. Öğrencim bisikleti ile bayram tatilini değerlendirmek üzere Alacahöyük ile Hatuşaşaş a gitmiş ve orada bir arkadaştan sağ olduğumu öğrenerek telefon açmış. Ben beklerim derken o bugün gelemem yarın gelebilirim dedi. Yirmi dört saat bekledim. Bisikleti ile geldi beni buldu. Yılların hasretliği vardı ikimiz dede. Ben konuları anlatırken öyle bir dinleyişi vardı ki. Bu çocuk okuyacak demiştim. Görünce ne kadar sevindim bilemezsiniz. Öğretmenliğin bu en güzel yanı böyle yaşantı anları!

Öğrencim TSK de görevli bir albay. Halen görevine devam ediyor. Araç alacak gücü var ama o aracı değil bisikleti tercih etmiş ziyaret için. Bu tür yaşantıyı belgelemek için elinde yeterince cihazlar mevcut. Ona birkaç anımı anlattıktan sonra yolcu ederken aynı yıl mezun ettiğim bir arkadaşında halen görevde bulunduğunu onunda albay rütbesinde olduğunu söyleyince inanırsanız biraz daha dinçleştim.

Birkaç saat karşılıklı anlatımlarımız oldu gözlerimiz sulandı. Kalbimiz biraz hızlandı. Ama ne var ki mutluluk vardı diyebilirim. Ramazan Bayramının son gününde konutuma gelen mutluluğu unutmam mümkün değil. Yıllar gelip geçiyor. Ramazan boyunca çok güzel sözler sarf edildi görevlilerce. Hemen her bayram öncesi benzer sözleri dinledik. Bir kısmını uyguladık bir kısmını hiç ama hiç dikkate almadık

Ekonomi bizi bir birimizden öyle güzel uzaklaştırıyor ki. Kimimiz otobüsle, kimimiz özel otomuzla, kimimiz uçakla, kimimiz hızlı trenli yuvamızdan tatil yörelerine uzaklaşabiliyoruz. Benim gibi yaşlılarda evlerde eş ve dostlardan gelen telefonları yanıtlıyor. Ben bu konuda bir yorum yapmak istemem, her cepte ve her evde telefon bolluğu varken yine de eş ve dostlar nasılsın diyemiyoruz. İnanırsanız bu oluşum beni çok düşündürüyor.

Gençler, yaşlılarınızı sakın ola unutmayın. Telefon etmek bana göre yeterli bir olgu değil.

Saygı ve sevgi ziyaret muhakkak öne alınmalıdır diyor saygılar sunuyorum.

Bu sayının içindekiler bölümüne dönmek için tıklayınız

Bir önceki Sayfaya Gitmek İçin Tıklayınız!

Bir sonraki Sayfaya Gitmek için Tıklayınız!

İsa KAYACAN

İsa KAYACAN Hayat Hikayesi

SORUMLULUK
Hepimizin, her konuda sorumluluğumuz vardır. 09 Mayıs 2005 tarihinde kaybettiğimiz, şiirimizin beş yıldızlı çınarı Ahmet Tufan Şentürk ağabeyimin “sorumluluk” adlı şiiri, birlikte hazırlayıp, yayınladığımız “Armağan–4” adlı kitabın 124 ncü sayfasında yer aldı. Bu şiir, bizzat bana yazdırdığı “Değerli dostum Ali Topçu’ya” ithafıyla sayfalarda, sütunlarda yer aldı.
Şiir üç bölümden oluşuyor. “Bu yirminci yüzyıl, bu uzay çağı/Avuç içi kadar küçüldü evren/Ay uzakta değil, komşu kapısı/Gelişen bilim ve teknik/Söylesin elektronik beyinler/Açları doyurmak, hastaları yaşatmak için/İnsan sorununa bir çözüm var mı?/ Ölüm araçlarını icat edenler” bölümüyle, sözleriyle başlıyor.
Sonra Ahmet Tufan Şentürk hoca, insanların vatan için, özgürlük için, ekmek için yaşadığı gerçeğinden hareket ediyor, “her doğan sevmek ister,. Yaşamak ister” noktasının karşısında, öldürmek çabası içinde olanların ne yapmak istediklerini soruyor bir yargıç edasıyla. Ve bu şiirin bitiminde;

Irkın, dinin, milliyetin,
Ne olursa olsun, önemli değil,
İnsan isen dünyanın bir parçasında,
Seven bir yüreğin varsa, sızlayan,
Gözlerin görüyorsa, duyuyorsa kulakların,
Dövüşenleri, ölenleri, öldürenleri,
Korkuyorsanız eğer gördüğünüz düşten,
Ölüm araçlarını icad edenler,

Burada Ahmet Tufan Şentürk hocanın “Sorumluluk” adlı şiirinin noktasını koyuyoruz. Bir başka şairimiz Murat Duman’ın Ahmet Tufan Şentürk’le ilgili duygularına dönüyoruz efendim.

MURAT DUMAN’DAN
Murat Duman Ankara’da yaşayan şairlerimizden…
09 Mayıs 2005 tarihinde kaleme aldığı, “Hakka Yürüdü” başlıklı, Ahmet Tufan Şentürk Baba’ya ithaflı bir şiiri var beş ayrı dörtlükten meydana gelen. Şöyle başlıyor söze Murat Duman:

Serilmiş yatağa bir ulu çınar,
Her gün biraz daha soluyor hocam,
Dokunmayın, dostlar yüreğim yanar,
Dostların kalbini deliyor hocam..

Sonra Murat Duman, yatakdaki hocanın dermanı kalmadığını, canıyla yaşama savaşı vermesine rağmen başarılı olmakta zorlandığını, dile getirdikten sonra; “Altın harfle yazdım, silinmez yeri/ Bağlandım ezelden, dönemem geri/Nerde babam, diye gönül erleri/Yalancı yüzlere gülüyor hocam” dörtlüğünden sonra, “Alevler içinde dindir özünü/İncitmesin toprak, geliyor hocam” diye noktasını koyuyor ama üzüntülerinin ardı arkası gelmiyor, sürüp gidiyor, sürüp geliyor. Murat Duman’ın ayrıca, Ahmet Tufan Şentürk’ün ölümünün 40 ncı günü olan 18.06.2005 tarihinde yazdığı Ahmet Tufan Şentürk’e ithaf edilen bir başka şiiri var.

FATMA UÇARLAR’DAN
Isparta ilimiz merkezinde yaşayan Fatma Uçarlar’ın 11.09.2004 tarihinde Denizli’de yazdığı “Kerim Aydın Erdem’e adlı altı dörtlükten meydana gelen bir şiiri var elimizde. Bu şiirde Fatma Uçarlar, kaybedilen bir dosttan yılların gerisinden gözlerimiz önüne gelen duygulardan söz ediyor, buradan yola çıkıyor, mezarına yapılan ziyaretten bahsediyor ve bir dörtlüğünde duygularını şöyle dile getiriyor efendim:

Bir yıl kadar önceydi, tanışmıştım O’nunla,
Kitabını vermişti, aldım büyük gururla,
Ne de zarif bir insan, ne de hassas duygular,
Okuyanın, insanın büsbütün içi sızlar.

Bu sayının içindekiler bölümüne dönmek için tıklayınız

Bir önceki Sayfaya Gitmek İçin Tıklayınız!

Bir sonraki Sayfaya Gitmek için Tıklayınız!

Selma GÜRSEL

Selma GÜRSEL Hayat Hikayesi

DİNİ BAYRAMLAR GELENEKSEL BAYRAM YEMEKLERİ
Çorum’da dini bayramların yemek kültürü açısından çok önemli bir yeri bulunmaktadır.
Dini bayramlarda; Bayram gününden önce bayram yemeklerinin hazırlanmasına başlanır. Arifeden önce evin temizlik ve düzeni sağlanır ve arife günü Çorum baklavası ve su böreği hazırlanarak bir yerde bekletilir.
Bayram yemeği erkeklerin Bayram Namazından çıkıp eve geldiğinde aile bayramlaşır ve bayram yemeği yenilmesi adettendir. Normal kahvaltı bayram yemeği için kaldırılmış yerine bayram sofrası hazırlanmış olur.
Bayram yemeklerinin olmazsa olmazı olan Toyga Aşı ile yemeğe başlanır.
Et yemeğinin ardından Su böreği servisi yapılır
Çorum baklava börekten sonra yenilir.
En son Pirinç pilavı yenilir ve sofra duası yapılarak yemekten kalkılır. Bayram ziyaretine gelenler için misafir alınacak odaya geçilir.