 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| DİKKAT ! BU BİLGİ TELİF ESERİ OLUP YAZARI VE YAYINEVİMİZDEN İZİN ALINMADAN KULLANILMAMALIDIR | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Hazırlayan Mahmut Selim GÜRSEL yazışma adresi corumlu2000@gmail.com |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mahmut Selim GÜRSEL TAKDİM | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mahmut Selim GÜRSEL | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ALACA İLÇESİ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ÇORUM SANAYİSİNİN YAPISAL ÖZELLİKLERİ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Çalışma TELİF ESERİDİR izin almadan kullanmayınız! | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hazırlayan Mahmut Selim GÜRSEL | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sitemiz ve yazarlarımız;hukuka, yasalara, telif haklarına ve kişilik haklarına saygılı olmayı amaç edinmiştir. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
TAKDİM Bir kitabın doğması, o kitabı yazmaya kalkan kişinin amacına ve bilgi birikimine göre değerlendirilmesi uygun olarak görülmelidir. Elinizde bulunan bu çalışmanın sizlere ulaşması için günlerini veren bu çabası için şükranlarımı sunarken, bu çalışmada da benim ufacık bir katkımın da bulunması beni bahtiyar etmiştir. Bu çalışma ile sizlerde bazı bilgileri edinmiş ve faydalanmış olarak uzun yılların birikimlerinden aydınlanacağınızı göreceksiniz. Bilgi; yazılmadıkça kaybolmaya açık birikimlerdir. Her insan bir kitaptır; onu okumamız gereklidir. Tanımadığımız ve anlamadığımız kişiler hakkında nasıl kararlar veremezsek; bir çalışmayı da incelemeden, okumadan karar veremeyiz. Mahmut Selim GÜRSEL |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| BU ÇALIŞMA TELİF ESERİDİR İZİN ALMADAN KULLANMAYINIZ! | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mahmut Selim GÜRSEL | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| BU ÇALIŞMA TELİF ESERİDİR İZİN ALMADAN KULLANMAYINIZ! | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
TARİHİ SEYİR İÇERİSİNDE ÇORUM’DA TİCARETÇorum’un milattan önceki dönemlerin ticareti hakkında bilgileri, Boğazkale’de bulunan yazılı tabletlerden öğrenmekteyiz. Bilindiği gibi, Çorum ve civarı tarım ürünleri bakımından çok zengin bir yapıya sahip olması nedeniyle, Hitit Çağından önceleri de tarıma dayalı bir ekonomi ve ticaretle meşgul olması tabiidir. Bunun yanında seramik kap yapımı Çorum’un bu güne kadar gelen geleneksel bir ticaret emtiası olması, yapı lan kazı çalışmalarından anlaşılmaktadır. Bundan başka, çevresinde bulunan gümüş ve o devirlerin önemli bir madeni olan bakır filizleri çokluğu,maden dönemine geçişte büyük bir ticari potansiyel sayılacağı göz ardı edilmemelidir. Tunç Çağında ise bakır bileşimlerinde bulunan kalayın çevrede bulunmamasından dolayı,Asurlu tüccarlar tarafından kalay, altın,kumaş,baharat gibi ticari metaların getirilmesi ve buradan de tahıl ürünleri, gümüş ve işlenmemiş bakır filizi götürmesi olağan bir ticaretti. Asur kaynaklarından öğrendiğimize göre,Çorum ve civarında Boğazköy de bulunan en önemli ticaret merkezi sayılan Hattuşaş’ın olduğunu öğreniyoruz. Şehirlerin korunması amacıyla Hititlerin asker olarak bulundurulduğunu, bir fırsatını bulunca Hattileri yıkarak egemenliklerini sürdürdükleri bilinmektedir. Hitit Devrinde ticaret yine canlılığı nı korumaya devam etmiştir. M.Ö.1200 tarihlerinde yıkılan Hititlerin yerine egemenlik kurmuş olan Friglerle, Persler ve sonradan Bizans, Türk egemenlikleri dönemlerinde ticaret önemini korumuştur. OSMANLI DEVRİNDE TİCARET Bu dönemin kapalı ekonomisi içerisinde;deri işletmeciliği,ayakkabı imalatı,çiriş üretimi,kendir yetiştirilmesinden dolayı ip ve kendir mamulleri ile tiftik keçisi kılından çuval ve kilim dokumacılığı,at arabası, leblebicilik, çömlek;testi,oluklu kiremit ocakları,ev ekonomisi gereği evlerde bulunan el tezgahlarında dokunan muhtelif dokuma çeşitleri ve Çorum’un en önemli gelirini sağlayan,ihracatı da yapıldığı bilinen cehri (boya sanayisinde kullanılan meyve) başlıca sanayi ve ticari mallar olarak bilinmektedir. Tüccarlarımız bu malların ihtiyaç fazlasını ve bilhassa cehri meyvelerini at arabaları ile Samsun ve Sinop limanlarına götürerek satarlar, oralardan da ihtiyaç mallarını satın alarak Çorum’a dönerlerdi. CUMHURİYET DÖNEMİNDE TİCARET Cumhuriyetin ilanı ile,yukarıda geçen ticari emtia yine bu deniz kenarı illere götürülür ve oradan ihtiyaç malların alımı yapılarak Çorum’a getirilirdi.
1935-1950 TARİHLERİ ARASI TİCARET Bu dönemde Cumhuriyet rejiminin oturmaya başladığı devir olarak bilinmektedir. Türkiye yavaş yavaş kalkınmaya başlamış,Ülkemiz demiryolları ile örülmesine karşın Çorum ili bu girişimlerden nakliyecilikle uğraşan bazı şahısların demiryolunun Çorum’dan geçmesi önlenmiştir. Demiryolu güzergahı il merkezinden uzak yerlerden geçmesi, bazı yatırımcıları bu kısımlarda buğday ürünleri ile ilgili ticaret ve üretim yapan işletmeler kurularak çalıştırılmaya başlanmıştır. 1950-1959 TARİHLERİ ARASI TİCARET Demiryolları güzergahında açılan un değirmenleri, yavaş yavaş üretimini artırmak amacıyla un fabrikalarına dönüştürülmeye başlanmış,tarım ürünleri pazarlaması artmış ve o dönemin egemen partisinin bu gün için yanlış olduğu anlaşılan,fakat o günlerin ucuz olarak görülen ulaşım vasıtası karayollarına önem verilmesi ile, Çorum- Ankara -Karadeniz illeri ile bağlanması,girişimcilerimizi çeşitle alanlarda sanayi tesisleri meydana getirmişler,ilk olarak un fabrikaları il merkezine yakın mahallerde kurulmaya başlanmış, müteşebbislerimiz;diğer alanlarda yatırımlar yapmışlar, tarım ekonomisi ile birlikte sanayi ekonomisine geçişi başarmışlardır. Devlet katkısıyla Çorum Çimento fabrikasının temeli atılarak kısa sürede iş istihdamını artırarak Çorum ekonomisine önemli bir girdi sağlamıştır. Şehirler arası nakliye ve yolcu taşıma şirketleri faaliyetleri başlamış,küçük taşıma şirketleri gelişmiş,esnaf örgütleri kurulmuş,ticaretle uğraşanlar bir oda altında toplanmışlar, ekonominin gereği bankalar Çorum’a şubelerini teker teker açmaya başlamıştır. Ekonomik refahlık ve tarım ürünlerinden gelen kaynaklar üzerine kuyumculuk yapan esnafta artışlar görülmüştür. 1960-1980 DÖNEMİ TİCARET Çorum ili Anadolu’nun sanayi merkezlerinden biri olma yolunda hızla ilerlerken,1960 ihtilali netice sinde birkaç yıl duraklamada bulunmuş,özel sektör sanayileşme çabaları 1962’ li yıllarda kurulan tuğla kiremit fabrikaları ile başlamış,daha sonra un fabrikaları ile sanayileşmeye devam edilmiştir. Bu iki sanayiin ihtiyacını karşılamak üzere makine imalatı ve döküm sanayi dalları gelişme göstermiş,tuğla, kiremit, emaye ve un fabrikaları imal eden tesisler kurulmuştur. Maden aramacılığı üzerinde durularak krom,bakır bilhassa kömür üreten ocaklar hizmete girmiştir. Ticari olarak makine imalatı çevre illerin de ihtiyacını karşılar duruma gelmiş,tarım ürünleri ticaretinde önemli gelişmeler meydana gelmiş,leblebicilik ülke çapını aşarak devleler arasında da tanınmaya başlanmış leblebi üretimi el üretiminden yarı fabrikasyon sistemlere geçmiştir. Küçük esnaf için yapılan sanayi sitesi yeterli gelmeyerek,yeni sanayi adı ile anılan kışla karşısındaki alana dükkanlar yapılmış, her türlü tamirat ve üretim işleri burada istihdama başlayarak Çorumluya hizmet vermeye başlamış,çeşitli tüketim kooperatifleri kurularak ucuz gıda maddelerini Çorum halkının hizmetine sunmaya başlamış,yeni sanayiin de yetersiz kalması ile 715 işyerine sahip Küçük Sanayi Sitesi için çalış malara başlandı. 1981-1998 ARASI TİCARET Çorum bu tarihlerde,yörede sanayiin gelişmesi alt yapı imkanları, gelir seviyesi,sermaye birikimi gibi birçok faktörlere bağlı olarak 200’ ün üzerinde çeşitli büyüklükte sanayi kuruluşlarını bünyesinde bulun durmaktadır. Bu sanayi tesisleri içerisinde,ilimizde kamuya ait,şimdi satılmış olan Çimento Fabrikası ve Süt Fabrikası haricinde ; Şeker Fabrikasını gösterebiliriz. Diğer tüm yatırımlar Çorumlu müteşebbisler tarafın-dan yapılan yatırımlardır. Bunlar : toprak,karo, seramik,mermer,kireç,- un,irmik, bulgur,yem ,yumurta, şeker,küp şeker,çeşitli gıdalar,bakliyat paketleme,kemik unu - makine - saman fluting kağıt, oluklu mukavva, ambalajlama - jüt çuval, - steril şırınga - fermuar - oto radyatörü,oto kaloriferi;oto egzozu - elektronik yazıcı kartuşları - mobilya,parke, kereste imalatları- gömlek, şile bezi,havlu - emaye, çivi, bakır, levha bakır, bakır boru, çinko, sıhhi tesisat, - tıbbi ampul - LPG dolum gibi iş yeri ve fabrikaların yanı sıra,anahtar teslimi ; un, yem ve toprak sanayi sektörü fabrikaları ve döküm tesisleri de mevcuttur. Ayrıca tarımsal araç ve ekipmanlarını imal eden tesislerle, inşaat sektörüne hizmet veren hazır beton tesisleri, kum ocakları,tüzel ve özel kömür ocakları,mermer ocakları, betonit ve krom ocakları ile belediye temizlik araçları imal eden firmaların faaliyetleri ile Belediyeye ait çevre illere de hizmet veren asfalt şantiyesi mevcuttur. Küçük Sanayi Sitesi bu arada hizmete geçmiş,organize sanayi-si bölgesi yatırımcıların hizmetine girmiş ikinci organize sanayi bölgesi için girişimlere başlanılmıştır. Şehirler arası ulaşım ve nakliye şirketleri ülkenin her tarafına yük ve yolcu taşımaktadır. İnşaat sektörü bütün hızıyla devam etmekte, kooperatifleşme sonucu; Bahçelievler, Yeşilyurt, Kafkas evleri, Sigorta mahallesi, Binevler,Mimar Sinan mahallesi, Lozan evleri, Buhara evleri, İkbal gibi yeni semtler ve yerleşim yerleri mey dana getirilmiş,merkez de yeni yapılaşmalara devam edilmektedir. Toprak sanayi, il ve ülkenin ihtiyacının % 35-40’ını karşılamaya başlamıştır. Un sanayi ülke dışına 500.000 yıl/ton ihraç etme durumuna gelmiştir.- 1991-2003ARASI TİCARET 1991 yılının ekonomik kararları,Türk Parasının yabancı paralara karşı düşüşü Çorum sanayisini etkilemeye başladı. Bütçe kısıtlamalarının ve Çorum’un teşviklerden aldığı kredilerin yavaş yavaş tükenmesi ile birlikte,Çorum sanayisi ayakta durmaya çalıştı ve 1994 yılına geldi. 1994 yılına kadar iyi bir performans tutturan Çorum sanayisi ekonomik sıkıntıların baş gösterdiği,ayakta durma imkanlarını zorladığı yıllara geldiği sinyalini vermeye başladı. Bu sıkıntılarla beraber,dayanışma gösterememesi ve Çorum dışına bazı firmaların haricinde açılamamasının başlıca sebepleri arasında,yeni sanayileşme hareketlerine giren küçük esnafın babadan ve dededen görme ticari alışkınlıklarını sürdürme ısrarı ve Çorum ili içine ticari satışları yöneltmesi,yapılan yanlışlıkların başında gelmekte olmakla beraber,yukarıda bahsettiğimiz Çimento Fabrikasının özelleştirilmesinin büyük katkıları olduğu görüşü ticaret yapanların bir daha birleşmeye yanaşmalarının yanlışlıklarını gösterdi. 1998 yıllında sanayi oldukça geriye gitmeye başlamış,ikinci Organize Sanayi Bölgesinin kurulma çalışmaları rafa kaldırılmış ve devletin Çorum’u teşvik bölgesi olma imkanından alarak,komşumuz Yozgat ve Çankırı’nın teşvik ve indirimlerden yararlanması sinyalleri,Çorum’a yatırım yapmak için girişimlerde bulunan Çorum dışı yatırımcılarını bu illere yöneltmiştir. 1999 yılı ise ekonomik krizlerin devam etmesi ve Türkiye’nin en büyük felaketlerinden biri olarak tarihimize geçecek olan 17 Ağustos 1999 depremi genel piyasayı etkilemiş,bu etki ile beraber bazı ek vergiler ise ticari hayatı oldukça zor duruma getirmiş ve sanayici iş yapamama,iş bulamama durumuna gelmiştir. Ekonomik kriz yüzünden, küçük sanayiciler ve esnaf zor durumlarda kalmış,bazı iflaslar ve iş yerleri kapatmaları Çorum’un ekonomik ve ticari hayatının zor durumda olduğunu göstermektedir. 2000 yılından sonrası Internet teknolojisinden faydalanmayı .ilen firmalar ferdi siteler yaptırdılar. Dış ticaret için birkaç firmadan başka gelişmeler gözükmedi. Bu firmalarda kendi özverileri ile dışa açılmaya çalıştılar. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
TİCRET VE SANAYİ ODASI
Çorum Ticaret ve Sanayi Odası 19 meslek komitesi, 118 meslek komite üyesi,38 meclis üyesi,9 yönetim kurulu üyesi, 10 asil, 3 stajyer olmak üzere 13 personeli ile 3500’i aşkın üyesine hizmet vermektedir. Odanın görevleri arasında Çorum’u tanıtmak, Çorum’un sorunları , üyelerin faaliyetlerini tanıtmak amacıyla toplantılar düzenleyerek üyelerine bilgi akışını sağlamaktır. Toplantılardaki konuşmaları kitap haline getirerek, bilgilerin kalıcı olmasını ve toplantılara katılamayan üyelerin de istifadesine sunmakta öncülük etmektedir.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ÇORUM SANAYİSİNİN YAPISAL ÖZELLİKLERİ
-Çorum’da 50 kişiye kadar eleman istidam eden 233 küçük ölçekli işletme,50-300 kişi istidam eden 56 olmak üzere 289 işletme mevcuttur. -Çorum’da toplam işletmelerin % 70.7 ’si anonim şirket ,% 50.7’si limitet şirket,% 26.6’sıda diğer şirketler grubundandır. -Çorum’da işletmelerin %92’si tek vardiya ile üretim yapmaktadır . -Çorum’da İşletmelerin %54’ü geleneksel teknoloji kullanmaktadır. Bunun dışında kalan işletmeler, Küçük ölçekli olup,yeni ve modern teknoloji kullanmaktadır. -Geleneksel teknoloji kullanan toplam işletmelerin %69.9’u sermaye yetmezliği,% 19.8 ise talep yetmezliğinden modern teknolojiye geçmemektedir. -Orta ölçekli işletmelerin % 78’4’ünde ve küçük ölçekli işletmelerin % 96.5’inde pazarlama faaliyetleri işyeri sahipleri veya yöneticileri tarafından yapılmaktadır. -Orta ölçekli işletmelerin % 32’si küçük işletmelerin % 71’i üretimini Çorum içerisinde pazarlamaktadır. Ülke çapında pazarlama faaliyeti sürdüren ve ihracat yapanlar ise genelde orta ölçekli işletmelerdir. -Orta ölçekli işletmelerin %54.6’sı teşvik tedbirlerin den yararlanmış, -İşletmelerin %81’i işletmelerini kendi kurmuş, geri kalan işletmeler ise babasından kalan işletmelerdir. -Küçük işletmelerin %82.5’i çıraklıktan yetişme işletme sahibidir. <1>
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ
Çorum 1. Derecede kalkınmaya öncelikli yöre kapsamındadır. 31 Aralık 1988 tarih ve 20036 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 85 / 13654 sayılı kararname uyarınca, Çorum Organize Sanayi Bölgesinde yapılacak Teşvik Belgeli yatırımlar da 1.derecede kalkınmada öncelikli yöre teşviklerinden yararlanmaktadır. Çorum’da başlayan sanayi hareketlerini daha da artırmak,canlandırmak sanayicilerin daha rahat bir çalışma ortamı yaratmak, çalışanların sağlık, güvenlik, eğitim ve sosyal ihtiyaçlarını en etkin bir biçimde karşılamak amacıyla Çorum-Ankara kara-yolunun 12. Kilometresinde 2600 dönüm arazi üzerine kuruldu. 10.000,15.000,20.000 ve 30.000 metrekare arasında değişen 89 adet sanayi parseli bölgede yer almak isteyen müteşebbis sanayicilere tahsis edildi. Bölgenin idari ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, idare binası,banka, PTT,sağlık ocağı, kafeterya, kreş, çıraklık okulu, garaj-bakım, onarım ve lojman binaları gibi genel hizmet tesisleri tamamlanarak hizmete konulmuştur. 12 kilometre uzunluğunda 4 - 6 şeritli bölge içi yollarının tümü beton asfaltı kaplı olup,ağır trafiğe dayanıklı şekilde yapılmıştır. Bölgenin ihtiyacı için 45 lt/saniyelik içme su ve kullanma suyu bağlanmıştır. Yeni Hayat barajı faaliyete geçince, su ihtiyacının ta-mamı bu barajdan karşılanacaktır. Kanalizasyon şebekesini Belediye Arıtma tesislerine götürecek pis su de şarjı inşaatı devam etmektedir. Çevre düzenlenmesine büyük önem verilmiştir, bölgede 120.000 m 2 ‘lik alan ağaçlandırmaya alınmış olup, ilk etapta 20.000 adet fidan dikilmiştir. Sanayi tesislerine bahçe düzenlenmesi yapmaları ve ağaç dikmeleri teşvik edilmektedir. Bölgenin enerji ihtiyacı TEK tarafından kurulan trafodan temin edilmiştir. 31.2 megavatlık elektrik parsel başlarına kadar getirilmiştir. PTT tarafından tam otomatik telefon santralı kurulmuş olup,her sanayicinin telefon,teleks,faks,gibi benzer haberleşme ihtiyaçları karşılanmıştır. Bölgede TSE Bölge Müdürlüğü, TSE Gıda ve Yapı Laboratuarı ve Gümrük Müdürlüğü mevcuttur. Kentin hemen yakınında 715 iş yerine sahip Küçük Sanayi Sitesi de Organize Sanayi bölgesindeki yatırımları desteklemektedir. <1> Çorum Ticaret ve Sanayi odası Katalogu 1985 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
